Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że depresja jest obecnie czwartym najpoważniejszym problemem zdrowotnym na świecie. Dotyka aż 10% populacji.
Czym jest depresja?
Depresja, choć posiada swoją określoną definicję w medycynie, używana jest raczej do ogólnego opisania utrzymującego się, złego samopoczucia. Składają się na nie obniżony nastrój, przygnębienie niezależne od przyczyn, problemy ze snem czy zaburzenia łaknienia.
Depresja jest chorobą, na którą składa się zespół zróżnicowanych czynników. Dopiero występowanie kilku z nich jednocześnie, pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, czy pacjent cierpi na depresję czy jedynie na przygnębienie.
Rodzaje depresji
W psychologii i psychiatrii depresja dzielona jest na endogenną – organiczną albo jednobiegunową i ma podłoże w uwarunkowaniach biologicznych bądź egzogenną czyli reaktywną z uwarunkowaniami psychologicznymi.
Pierwsza, o uwarunkowaniach biologicznych, wynika z zaburzeń w produkcji neuroprzekaźników, jak m.in. serotonina czy noradrenalina. W dużym stopniu na depresję wpływają też czynniki genetyczne. I choć nie oddziaływają bezpośrednio na rozwój choroby, to w znacznym stopniu determinują jej pojawienie się.
Druga forma depresji, depresja egzogenna, wywoływana jest czynnikami zewnętrznymi. Jeżeli w życiu pacjenta wydarzyło się coś, co silnie i bardzo negatywnie na niego wpłynęło (np. śmierć bliskiej osoby, poważna choroba, problemy rodzinne lub problemy w pracy), zachodzi ryzyko wystąpienia depresji. Ponadto, czynnikami wzmagającymi ryzyko wystąpienia choroby, które mogą być również jej bezpośrednim powodem lub nawet skutkiem, są choroby somatyczne oraz wiele chorób neurologicznych. Ten mechanizm działa podobnie do systemu naczyń połączonych – osoby cierpiące na przewlekłe choroby mają obniżoną odporność, częściej łapią infekcje, co powoduje znaczne pogorszenie samopoczucia. W drugą stronę zaś – pogorszone samopoczucie wpływa na jakość snu oraz regulację łaknienia, co może wywoływać spadek odporności i zapadanie na różne infekcje.
Depresja egzogenna może być wywołana również w wyniku przyjmowania niektórych leków lub substancji psychoaktywnych, które zaburzają procesy chemiczne, zachodzące w mózgu oraz układzie nerwowym.
Objawy depresji
Dla każdego pacjenta objawy depresji mogą być inne. Dlatego też nie jest to choroba łatwa do zdiagnozowania. Dlatego zawsze, kiedy pojawia się długotrwałe pogorszenie samopoczucia zarówno u dorosłych, jak też u dzieci, należy skonsultować swoją sytuację ze specjalistą. Wówczas najlepiej udać się do psychologa, a z dzieckiem do psychologa dziecięcego.
Istnieje jednak grupa objawów, która pomaga zdefiniować chorobę. Jeżeli występują przynajmniej cztery z nich jednocześnie, a minimum dwa utrzymują się przez okres co najmniej dwóch tygodni, można wówczas mówić o depresji.
Należą do nich:
- Anhedonia – jest to brak radości z wykonywania zadań lub czynności, które do tej pory sprawiały przyjemność lub nie wywoływały żadnych negatywnych odczuć
- Anergia – czyli brak energii
- Niska i negatywna samoocena
- Poczucie winy bez wyraźnych powodów
- Samobójcze myśli i zachowania
- Zaburzona sprawność intelektualna
- Zaburzona aktywność fizyczna
- Zaburzenia łaknienia (spadek masy ciała, brak apetytu)
Leczenie depresji
Depresja nie jest chorobą łatwą w leczeniu i ma tendencję do nawrotów. Jest schorzeniem bardzo niebezpiecznym. Nie jest też chorobą ustępującą samoistnie. Jedynie indywidualnie dobrana przez psychologa lub psychiatrę i długotrwała terapia, która trwa nie krócej, niż 6 miesięcy i jest prowadzona systematycznie przy wsparciu farmakologicznym, mogą pomóc choremu w powrocie do zdrowia i równowagi.
